Türkiye İMSAD Şubat 2023 Sektör Raporu açıklandı!

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği İMSAD Şubat 2023 Sektör Raporu açıklandı. Nitekim raporunda İMSAD, Depremin Bölgesinde Yeniden İmar İhtiyacı ve İnşaat Sektörünü ele aldı.

İMSAD Şubat 2023 Sektör Raporu açıklandı

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği İMSAD Şubat 2023 Sektör Raporu açıklandı. Nitekim Yapı sektörü ve ekonomi çevreleri tarafından dikkatle izlenen Türkiye İnşaat ve Yapı Sektörü Raporunda İMSAD, Depremin Bölgesinde Yeniden İmar İhtiyacı ve İnşaat Sektörü konusunu ele aldı. Zira Deprem, Makro Ekonomik Dengeleri etkileyecek.

Türkiye İnşaat ve Yapı Sektörü

Depremin Bölgesinde Yeniden İmar İhtiyacı ve İnşaat Sektörü

11 ilde gerçekleşen Kahramanmaraş Depremleri sonrası yeniden imar faaliyetleri planlanmaktadır. 28 Şubat 2023 tarihi itibarıyla yapılan hasar tespit çalışmalarına göre yeniden imar faaliyetlerinin toplam büyüklüğü kullanılan varsayımlara göre 46,0 milyar dolar olarak hesaplanmaktadır.

İlk sırada yıkılan ve ağır hasar nedeniyle kullanılamayacak durumdaki 550 bin dairenin yeniden yapılması için 28,9 milyar dolar ve bu binaların alt yapısı için 5,6 milyar dolar harcama yapılması gerekmektedir. Orta ve az hasarlı konutların onarımı ve güçlendirmeleri için 2,6 milyar dolar harcama yapılması öngörülmektedir. Ticari binaların yapım ve onarımı için 3,4 milyar dolar ve kamu binalarının yapım ve onarımı için de 2,5 milyar dolar harcama hesaplanmaktadır. Alt yapı onarımı ve yenilenmesi için 3,0 milyar dolar bir harcama gerekmektedir.

11 ildeki güncel hasara göre hesaplanan yeniden imar harcamalarının toplamı 46 milyar dolara ulaşmış bulunmaktadır. 46 milyar tutarındaki harcamalar aynı zamanda buna yakın inşaat harcamasının yapılması anlamına gelmektedir. Bu harcamalar 2-3 yıla yayılacaktır. 46 milyar tutarındaki inşaat harcaması aynı zamanda yaklaşık 28 milyar dolar tutarında inşaat malzemesi ihtiyacını da ortaya çıkarmaktadır. Deprem sonrası yapılacak imar faaliyetleri inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisine ivme sağlayacaktır. Ancak bu ivme finansman olanaklarına ve imar faaliyetlerinin hızına bağlı olacaktır.

Deprem Riskli Bölgelerde Güçlendirme Faaliyetleri İlave Talep Yaratacak

11 ilde yaşanan deprem afeti başta İstanbul olmak üzere deprem riski yüksek olan illerde depreme dayanıklılık ölçümlerini yeniden hareketlendirmiştir. Yapılan ölçümlere bağlı olarak binalarda ortaya çıkan güçlendirme ihtiyaçlarının karşılanması gerekecektir. Güçlendirme ve yenileme ihtiyaçlarının karşılanması inşaat malzemelerinde ilave talep yaratacaktır.

İmar Faaliyetlerinde İhtiyaç Duyulacak İnşaat Malzemeleri İhracatı Yavaşlatabilir

11 ilde hedeflenen imar faaliyetleri inşaat malzemelerine yönelik yüksek bir ilave talep yaratacaktır. Bu çerçevede inşaat malzemelerinin yurtiçi pazarda kullanımı/tüketimi ihracatta yavaşlamaya yol açabilecektir. Bazı ürünlere geçici olarak ihracat yasağı getirilmesi olasıdır.

Konut Kredilerinde Yeni Düzenlemeler Konut Satın Alımını Kolaylaştıracak

BDDK tüketicilere, konut edinmeleri amacıyla kullandırılacak kredilerde kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine oranı tablosu güncellemiştir. Güncelleme ile kredi kullanılacak konut bedelleri yükseltilmiş yine kullanılacak kredilerin evin fiyatına oranları da artırılmıştır. Böylece konut satın alımında kredilerin desteği artırılmıştır. Buna göre,

• Değeri 5 milyon lira ve altında olan sıfır konutlar için, bu bedelin yüzde 80-90’ı kadar kredi kullanılabilecek.
• Değeri 5 milyon lira ile 10 milyon lira arasındaki sıfır konutlar için ise yüzde 70 ila 80 arasında olacak.
• Değeri 10 milyon lira ile 20 milyon lira arasında değişen sıfır konutlar için tüketiciler bu bedelin azami yüzde 60-70’i kadar kredi alabilecek.
• Değeri 20 milyon liranın üzerindeki sıfır konutların ise yüzde 50’si ila 60’ı arasında kredi kullanabilecektir.

Karar ile ikinci el konut alımında ve konut teminatlı kredilerde kullandırılabilecek azami kredi tutarları da yukarı yönlü güncellenmiştir.

Konut Talebinde Deprem Risksiz Alanlara Kayış

11 ilde yaşanan deprem ardından İstanbul gibi illerde yüksek riskli alanlardan daha düşük riskli alanlara geçiş eğilimi yeniden ortaya çıkmıştır. Bu eğilim konut piyasasını da yeniden etkileyecektir. Az riskli alanlardaki konut fiyatları ve konut kiraları artarken, yüksek riskli alanlarda tersi yaşanacaktır.

Deprem Bölgesinden Göçler Konut Piyasasını Etkileyecek

Deprem bölgesindeki 11 ilde toplam 13,5 milyon nüfus bulunmaktadır. Bu nüfusun büyük bölümü depremden doğrudan etkilenmiştir. Etkilenen nüfusun yine bir bölümü diğer kentlere göç etmektedirler. Bu göçü alan illerde konut piyasaları etkilenmeye başlamıştır. Bu illerde konut fiyatları ve konut kiralarında artışlar yaşanmaktadır.

Yeni Konut Finansman Programı Yürürlüğe Girdi

Yeni Konut Finansman Programı ile birinci el konutlarda; yüklenicilerin mülkiyetinde olmak kaydıyla inşaatı yüzde 100 oranında tamamlanmış konutlara, yüklenicilerin mülkiyetinde olan veya tamamlanınca mülkiyetinin yüklenicilere geçmesi şartıyla inşaatı devam eden konut projelerine, gerekli izinleri alınmış ve finansmanı kullandıracak bankalarla garanti sözleşmesi imzalanmış olması ve yüklenicilerin mülkiyetinde olan veya tamamlanınca mülkiyetinin yüklenicilere geçmesi şartıyla inşaatına başlanmamış konut projelerine, sağlanacak finansmanlara katkı sağlanabilecektir. Finansmanlar azami 15 yıl vade ile kullandırılacaktır.

İnşaat Sektörü Güven Endeksi Şubat Ayında 0,5 Puan Geriledi

İnşaat sektörü güven endeksi yeni yıla önemli bir artış ile başlamıştı. Ancak 2023 Şubat ayı inşaat sektörü güven endeksi ise bir önceki aya göre 0,5 puan gerilemiştir. Seçimler öncesi sektöre yönelik olarak açıklanan destekler ve kredi paketleri güven endeksini olumlu etkilemişti. Mevsimselliğe rağmen mevcut işlerde ve alınan yeni iş siparişlerindeki artışlar da inşaat sektörü güven endeksini desteklemekteydi. Ancak şubat ayı başında yaşanan deprem tüm sektörlerde olduğu gibi inşaat sektöründe de şok etkisi yaratmıştır. Bölgedeki imar faaliyetlerinin yaratacağı katkı inşaat sektöründe önümüzdeki aylarda güveni destekleyecektir.

2023 Yılı Ocak Ayında Konut Satışları Yüzde 10,6 Arttı

2023 yılı ocak ayında 97.708 adet konut satışı gerçekleşmiştir. 2023 yılı ocak ayında konut satışları bir önceki yılın ocak ayına göre yüzde 10,6 artmıştır. Buna karşın bir önceki aralık ayına göre ise satışlar gerilemiştir. Seçimler öncesinde ekonomiye sağlanan destekler ve kredi paketleri konut sektöründe de hareketlik yaratmaya başlamıştır. Buna bağlı olarak yılın ilk ayında konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yükselmiştir. Konut satışları yıla iyi başlangıç yapmış olmasına rağmen şubat ayında yaşanan deprem ile konut talebi özellikle depreme dayanıklı konutlara yönelecek ve konut satışları sınırlanacaktır. Konutlarda depreme dayanıklılık testleri, yıkım kararları ve/veya güçlendirme kararları konut satışlarını da etkileyecektir.

İMSAD Şubat 2023 Sektör Raporu – Türkiye Ekonomisi

Deprem Makro Ekonomik Dengeleri Etkileyecek

Yaşamız olduğumuz deprem ağır insani kayıplara yol açmıştır. Depremin ekonomiye etkileri de gündeme gelmeye başlamıştır. Deprem dört temel makro ekonomik gösterge üzerinde etkili olacaktır. Fiziki ve emek kayıpları ile üretim kayıpları ekonomik büyümede bir puanlık bir kayıp oluşturabilecektir. Yeniden imar faaliyetleri bu kaybın bir bölümünü telafi edecektir. Deprem enflasyon üzerinde de 5-6 puan arasında ilave bir artış yaratacaktır. İhracat ve ithalat da olumsuz etkilenecektir. İhracatta 4-5 milyar dolar kayıp ve ikame için ithalatta 2-3 milyar dolar artış dış ticarette ilave 6-8 milyar dolar açık yaratacaktır.

Ancak depremin esas olumsuz etkisi bütçe üzerinde görülecektir. Zira bölgeye yönelik açıklanan destekler, yardımlar ve istisnalar ile planlanan yeniden imar faaliyetleri göz önüne alındığında 2023 yılı bütçesine 300 milyar TL’ye yakın ilave yük gelecektir. Makro ekonomik dengelerdeki bozulmaların tamiri ise seçim sonrasına kalacaktır.

Seçim Takvimi Netleşiyor

Seçimlerin erkene alınarak 14 Mayıs tarihinde yapılması büyük ölçüde netleşmiş görünmektedir. Yüksek seçim kurulunun deprem bölgesindeki incelemeleri sonrası bölgede seçimin yapılabilirliği değerlendirmesi ile tarih netlik kazanacaktır. 14 Mayıs tarihli bir seçim için Cumhurbaşkanı’nın 6-10 Mart haftasında meclisi fesih etmesi ve yüksek seçim kurulunun da 14 Mart’a kadar seçim kararı alması ve Resmi Gazete’de yayımlanması gerekmektedir. Takvimin bu şekilde oluşması halinde Meclisin yasama faaliyetleri de önümüzdeki hafta sona erecektir. Yine ekonomi alanındaki bürokratik kararlar da durağanlaşacaktır. Ağırlıklı olarak deprem bölgesine yönelik kararlar alınacaktır. Adayların da belirlenmesi sonrasında Türkiye yoğun bir siyasi sürece girecektir. Bu süreçte iktisadi faaliyetler de durağanlaşacaktır.

Ekonomik Öncelik Deprem Bölgesinde Olacak

Seçime kadar olan dönemde ekonomiye yönelik kararlar ve destekler deprem bölgesi öncelikli olacaktır. Deprem öncesi açıklanan birçok kredi paketi henüz tam anlamıyla çalışmaya başlamamıştır. Kamu bu kredi paketlerini deprem bölgesine yönlendirecektir. Deprem bölgesinde yeni konutların inşası başlamaktadır. Diğer riskli illerde de deprem hazırlık faaliyetleri seçimler öncesi artacaktır. Kamu kaynaklarının büyük bölümü deprem bölgesine aktarılacaktır. EYT kanunlaşmıştır ve son olarak kamu borçlarının yeniden yapılandırılması düzenlemesinin çıkarılması beklenmektedir. Seçimler öncesinde asgari ücretin açlık sınırı üzerine çıkarılması için attırılması da halen gündemdedir.

Ödemeler Dengesi Riski Artarak Seçim Sonrasına Sarkıyor

Seçimler öncesinde ekonomi için en önemli risk olan ödemeler dengesi veya döviz riski giderek artmaktadır. Dış ticaret dengesi ocak ayında tarihi rekor açık verdikten sonra şubat ayında bu kez depremin de etkisiyle yüksek açık vermiştir. Başta İstanbul olmak üzere deprem riski turizmi de olumsuz etkileyecektir. Dış denge bozulmaya devam etmektedir. Sermaye çıkışları ve yüksek dış borçlanma maliyetler nedeniyle borç çevirme oranlarındaki düşüş de sürmektedir. Türk lirasını seçime kadar sabit tutma çabası döviz dengesini daha da bozacaktır. Ödemeler dengesi riski artarak seçim sonrasına sarkacaktır.

Türk Lirasında Risk Artıyor

Ekonomi yönetiminin liralaşma politikası çerçevesinde yaptığı düzenlemeler ile Türk lirasına istikrar kazandırma önceliği ve çabası, daha katı düzenlemeler ile seçime kadar Türk lirasında sıçramanın önlenmesine dönüşmüştür. Türk lirasında değer kaybı potansiyeli giderek artmaktadır. Seçimler sonrası mali politikaların normalleşeceği iyimser düşüncesi ile kurlardaki baskı kabul edilmekteydi. Ancak depremin yarattığı koşullar içinde normalleşmenin önü tıkanmıştır ve ötelenecektir. Bu ötelenme ile Türk lirasında seçimler sonrasında olası değer kaybı daha da kuvvetli olabilecektir. Seçim öncesi döviz riskleri azaltılmalıdır.

İMSAD Şubat 2023 Sektör Raporu – Dünya Ekonomisi

ABD’de İnşaat Harcamaları Aralık Ayında Sınırlı Ölçüde Yükseldi

ABD’de inşaat harcamaları 2022 yılının ikinci çeyreğinden itibaren yeniden ivme kazanmış ve eylül ayına kadar harcamalarda artış devam etmişti. Eylül ayı sonunda inşaat harcamaları 1,8 trilyon dolara ulaşmıştı. Yılın son çeyreğinde ise inşaat harcamaları sınırlı ölçüde artışlar göstermiştir. Merkez bankasının faiz artışları ve yükselen konut finansman maliyetleri ile inşaat işlerinde durağanlaşma görülmektedir. 2022 sonunda yıllık konut inşaat harcamaları 866 milyar dolara inmiştir. Yavaşlama konut inşaatlarında görülmektedir. Konut dışı binalar ve alt yapı inşaat harcamaları ise 944 milyar Amerikan Doları ile yüksek gerçekleşmiştir.

ABD’de Mevcut Ev Satışlarında Düşüş Sürerken Yeni Konut Satışları Yükseldi

ABD’de yeni ev satışları ocak ayında artış göstermiştir. Yeni ev satışları ocak ayında 670 bine yükselmiştir. Bir önceki aya göre yüzde 7,2 artış olmuştur. Faiz artışları nedeniyle yeni ev satışlarında düşüş beklentisi olmasına karşın son üç aydır yeni konut satışları artış göstermiştir. Mevcut ev satışları ise yıllık 4,00 milyon adede gerilemiştir. Gerileme geçen yılın ocak ayına göre yüzde 36,9 olmuştur. Mevcut ev satışlarında kuvvetli daralma yaşanmaktadır.

Euro Alanında İnşaat Harcamaları 2022 Aralık Ayında Yüzde 1,3 Geriledi

Euro bölgesi toplam inşaat harcamalarında büyüme ilk çeyrekte yüzde 5,3 olmuş, büyüme ikinci ve üçüncü çeyrekte yavaşlamış, sırası ile yüzde 2,2 ve yüzde 0,7 olarak gerçekleşmişti. Büyümeler ekim ve kasım aylarında yavaşlayarak devam ettikten sonra yılın son ayı aralıkta gerilemiştir. İnşaat harcamaları yüzde 1,3 daralmıştır. Konut inşaat harcamaları yüzde 1,3 küçülürken, konut dışı bina inşaat harcamaları ise yüzde 1,5 gerilemiştir. Avrupa inşaat sektörü yılın ayında ilk kez daralma göstermiştir. Uygulanan sıkı para politikaları ve ekonomideki yavaşlamaya bağlı olarak inşaat harcamaları da küçülmeye başlamıştır.

İnşaat Malzemeleri Fiyatları Şubat Ayında Farklı Eğilimler Gösterdi

İnşaat malzemeleri fiyatları yeni yılın ikinci ayında farklı eğilimler göstermiştir. Küresel ekonomide faiz artışlarının daha çok olacağı beklentisi ve ABD dolarının güçlenmesi sonucu birçok emtia fiyatı gerilemiştir. Buna karşın resesyon endişelerinin azalması, enerji fiyatlarının düşük seyretmesi ve Çin’in geri dönüş beklentisi ile demir çelik fiyatları yukarı yönlü bir eğilim içinde olmuştur. Şubat ayında inşaat demiri fiyatları yüzde 6,6 artmıştır. Bakır fiyatları yüzde 3,1 ve düz kereste fiyatları yüzde 19,1 gerilemiştir.

İMSAD Şubat 2023 Sektör Raporu – Özel Bölüm

2022 Yılı Dördüncü Çeyrek Yapı İzin İstatistikleri verilerine göre son 3 ayda Yapı Ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 11,3 azaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 Yılı Dördüncü Çeyrek Yapı İzin İstatistikleri verilerini yayınladı. Buna göre, Ekim-Aralık 2022 arası Yapı Ruhsatı verilen yapıların bina sayısı yüzde 11,3 azaldı. Diğer yandan yılın Dördüncü 3 ayında yapı ruhsatı verilen daire sayısı yüzde 2,1 ve yüzölçümü yüzde 7,1 oranında azaldı.

BETAM 2022 yılı Dördüncü Çeyrek Büyüme Değerlendirmesi yayımlandı

Bahçeşehir Üniversitesi BETAM 2022 yılı Dördüncü Çeyrek Büyüme Değerlendirmesi yayımlandı. Zira TÜİK’e göre Türkiye ekonomisi 2022 yılının son çeyreğinde yüzde 3,5 büyüdü. Böylelikle 2022 yılı büyümesi %5,6 olarak gerçekleşti. Bu çeyrekte büyümeye en büyük katkı 9,1 yüzde puan ile özel tüketimden geldi. Bir önceki çeyrek 0,7 yüzde puan olan dış ticaret katkısı bu çeyrekte eksi 5,7 yüzde puan olarak gerçekleşti. Stok değişimi büyümeyi 1,8 yüzde puan düşürdü.

Deprem Afeti Yaşayan 11 ilde İnşaat Sektörü Faaliyetleri 2015-2022

2023 yılı Şubat ayında meydana gelen depremlerden 11 il etkilenmiştir. Bu iller Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Malatya, Kahramanmaraş, Kilis, Osmaniye ve Şanlıurfa’dır. 11 ilin inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayi içindeki yerlerinin hesaplanması için bu illerdeki inşaat faaliyetleri büyüklüklerinden yararlanılmaktadır. Bu amaçla 11 ilde alınan toplam yapı ruhsatları ve yapı izinleri verileri kullanılmaktadır. 2015-2022 arasındaki dönem verileri alınmıştır. 11 ilde 2015-2022 arasında alınan yapı ruhsatları toplamları aşağıda sunulmaktadır.

Yıllar itibarıyla ekonomideki ve bölgedeki koşullara göre farklı sayılarda yapı ruhsatları alınmaktadır. 2022 yılında 11 ilde;

• alınan yapı ruhsatları büyüklükleri 12.049 bina,
• 22,54 milyon metrekare yüzölçümü,
• 100.565 daire ve
• 87,20 milyar TL inşaat bedelidir.

İnşaat bedelinin dolar karşılığı 5,26 milyar dolardır.

11 ilde 2015-2022 arasında alınan yapı izinleri toplamları da aşağıda sunulmaktadır. Yıllar itibarıyla ekonomideki ve bölgedeki koşullara göre farklı sayılarda yapı izinleri alınmaktadır. 2022 yılında 11 ilde;

• alınan yapı izinleri büyüklükleri 10.962 bina,
• 19,95 milyon metrekare yüzölçümü,
• 81.616 daire
• ve 62,46 milyar TL inşaat bedelidir.

İnşaat bedelinin dolar karşılığı 3,76 milyar dolardır.

İnşaat Mühendisi Mithat GÜNEY, PMP YouTube Kanalı

Dünya genelindeki İnşaat Projeleri, Şantiye Görüntüleri, Gayrimenkul Sektörü ve Profesyonel Proje Yönetimi ile ilgili videoları İnşaat Mühendisi Mithat GÜNEY, PMP YouTube kanalında bulabilirsiniz.

Kaynak; https://imsad.org/Uploads/Files/Turkiye_IMSAD_Aylik_Sektor_Raporu_SUBAT2023.pdf

Düzenleyen; İnş. Müh. Mithat GÜNEY, PMP